📌 1. Transfer Fiyatlandırması Raporlaması Nedir?
📌 Transfer fiyatlandırması raporlaması, ilişkili kişiler arasında gerçekleştirilen mal, hizmet, finansman, gayrimaddi hak devri gibi işlemlerde uygulanan fiyatların emsallere uygunluk ilkesine göre belgelendirilmesi amacıyla hazırlanan rapordur.
✔ 5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanunu’nun 13. maddesi ve Transfer Fiyatlandırması Yoluyla Örtülü Kazanç Dağıtımı Hakkında Genel Tebliğ (Seri No: 1) uyarınca zorunludur.
✔ Amaç, vergi matrahının aşındırılmasının ve kazanç aktarımının önüne geçmektir.
🚨 Örnek:
Bir grup şirketi, yurt dışındaki ilişkili kişiden mal alımı yapıyorsa, bu işlem için emsallere uygun bir fiyat belirlediğini transfer fiyatlandırması raporuyla belgelendirmesi gerekir.
📌 2. Transfer Fiyatlandırması Raporu Hangi Mükellefler İçin Zorunludur?
📌 Kimler Rapor Hazırlamak Zorunda?
| Mükellef Türü | Raporlama Zorunluluğu |
|---|---|
| Büyük Mükellefler Vergi Dairesi Başkanlığı’na kayıtlı olanlar | Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu |
| Serbest Bölgede faaliyet gösteren kurumlar | Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu |
| Yurt dışı ile ilişkili işlem yapan kurumlar | Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu |
| Çok uluslu işletme grupları (750 milyon Euro ve üzeri hasılat) | Ülke Bazlı Rapor ve Ana Dosya |
🚨 Örnek:
İstanbul’da üretim yapan ve Almanya’daki grup şirketinden hammadde alan bir firma, Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu hazırlamak zorundadır.
📌 3. Transfer Fiyatlandırması Raporu Türleri
| Rapor Türü | Kapsamı | Sunum Zamanı |
|---|---|---|
| Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu | Türkiye’deki kurumların ilişkili kişilerle yaptığı işlemler | Kurumlar Vergisi Beyannamesi verilme süresine kadar |
| Ana Dosya (Master File) | Çok uluslu işletme grubunun yapısı, işleyişi, transfer fiyatlandırması politikaları | İlgili hesap dönemini izleyen yılın sonuna kadar |
| Ülke Bazlı Rapor | Çok uluslu işletme grubunun her ülkede elde ettiği gelir ve ödediği vergi bilgileri | İlgili hesap dönemini izleyen yılın sonuna kadar |
📌 4. Transfer Fiyatlandırması Raporu Hazırlarken Dikkat Edilmesi Gerekenler
✅ 4.1. Emsallere Uygunluk İlkesine Göre Hazırlık
✔ İlişkili kişilerle yapılan işlemlerin bedelleri emsallere uygun olmalıdır.
✔ Emsal fiyat belirlenirken piyasa araştırması yapılmalı, benzer işlemlerin fiyatları dikkate alınmalıdır.
🚨 Örnek:
Bir firma, grup şirketinden alınan hammadde fiyatının piyasa fiyatına uygun olduğunu belgelemek için, aynı hammaddenin piyasada satıldığı fiyatları rapora eklemelidir.
✅ 4.2. İşlem Türüne Uygun Yöntem Seçimi
✔ Transfer fiyatlandırması yöntemleri arasından işleme en uygun yöntem seçilmelidir.
✔ Karşılaştırılabilir Fiyat Yöntemi, Maliyet Artı Yöntemi, Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi, Kâr Bölüşüm Yöntemi, İşleme Dayalı Net Kâr Marjı Yöntemi gibi yöntemlerden biri kullanılmalıdır.
🚨 Örnek:
Bir distribütör firma için Yeniden Satış Fiyatı Yöntemi daha uygun olabilirken, üretim yapan bir firma için Maliyet Artı Yöntemi daha güvenilir olabilir.
✅ 4.3. İlişkili Kişilerin Doğru Tanımlanması
✔ Rapor hazırlanırken ilişkili kişilerin açık ve eksiksiz tanımlanması gerekir.
✔ Ortaklar, grup şirketleri, yönetim kurulu üyeleri ve yakın akrabalar dikkate alınmalıdır.
🚨 Örnek:
Bir firmanın, ortağının eşi adına kurulu bir şirketle yaptığı işlem de ilişkili kişi kapsamında sayılır ve raporda belirtilmelidir.
✅ 4.4. İşlem Detaylarının Açıkça Ortaya Konulması
✔ İşlem türü, tarafları, tutarı, ödeme şekli gibi detaylar eksiksiz belirtilmelidir.
✔ Mal alım-satımı, hizmet alımı, finansman, gayrimaddi hak devri gibi işlemler ayrıntılı açıklanmalıdır.
🚨 Örnek:
Bir firmanın yurt dışındaki grup şirketinden teknoloji danışmanlığı hizmeti alımı varsa; sözleşme, fatura, ödeme belgesi gibi tüm evraklar rapora eklenmelidir.
✅ 4.5. Karşılaştırılabilir İşlemlerin Belgelendirilmesi
✔ Emsal alınan fiyatların hangi kaynaklardan bulunduğu belirtilmelidir.
✔ Piyasa araştırmaları, benzer şirketlerin fiyat politikaları gibi belgeler eklenmelidir.
🚨 Örnek:
Benzer sektörde faaliyet gösteren firmalardan alınan fiyat teklifleri ya da bağımsız veri tabanlarından elde edilen fiyat verileri kullanılabilir.
✅ 4.6. Raporlama Takvimine Uyum
✔ Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu, Kurumlar Vergisi Beyannamesi verilene kadar hazırlanmalıdır.
✔ Ana Dosya ve Ülke Bazlı Rapor yükümlülüğü olanlar, ilgili takvim yılı sona erdikten sonra 12 ay içinde sunmalıdır.
🚨 Örnek:
2024 yılına ait işlemler için Yıllık Transfer Fiyatlandırması Raporu, 2025 yılı Nisan ayı sonuna kadar hazırlanmalıdır.
📌 5. Transfer Fiyatlandırması Raporlamasında Yapılan Yaygın Hatalar
| Hata | Sonuç |
|---|---|
| İlişkili kişilerin eksik beyan edilmesi | Eksik raporlama nedeniyle cezai işlem. |
| Emsal araştırması yapılmaması | Emsallere uygunluk ispat edilemez, vergi incelemesi riski. |
| Yanlış yöntem kullanımı | İşlem türüne uygun yöntem seçilmezse örtülü kazanç sayılabilir. |
| Raporun zamanında hazırlanıp sunulmaması | Vergi idaresi tarafından cezai yaptırımlar uygulanabilir. |
📌 6. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Transfer fiyatlandırması raporu kimler için zorunlu?
📌 Yurtdışı işlemi olan, serbest bölgede faaliyet gösteren ve büyük mükellefler için.
🔹 Raporlama yapılmazsa ceza var mı?
📌 Evet, vergi ziyaı cezası ve usulsüzlük cezası uygulanabilir.
🔹 Emsal bedel nasıl belirlenir?
📌 Piyasa araştırması, benzer firmaların işlem fiyatları dikkate alınır.
🔹 Ülke Bazlı Rapor kimler için zorunlu?
📌 Konsolide grup hasılatı 750 milyon Euro ve üzeri olan çok uluslu şirketler.
Bir yanıt yazın