📌 1. Vergi Zamanaşımı Nedir?
📌 Vergi zamanaşımı, devletin belli bir süre içinde vergiyi tarh etmemesi veya tahsil etmemesi durumunda, bu yetkisinin sona ermesini ifade eder.
✔ Vergi Usul Kanunu (VUK) 114. maddesi uyarınca düzenlenmiştir.
✔ Tarh zamanaşımı ve tahsil zamanaşımı olarak ikiye ayrılır:
| Zamanaşımı Türü | Açıklama | Süre |
|---|---|---|
| Tarh Zamanaşımı | Verginin hesaplanıp mükelleften istenmesi için gereken süredir. | 5 yıl |
| Tahsil Zamanaşımı | Tarh edilen verginin tahsil edilmesi için gereken süredir. | 5 yıl |
🚨 Örnek:
2020 yılına ait gelir vergisi için tarh zamanaşımı süresi 2025 yılı sonunda dolar. Bu tarihten sonra vergi dairesi bu vergiyi talep edemez.
📌 2. Tarh Zamanaşımı Süresinin Başlangıcı
📌 Vergi Usul Kanunu (VUK) 114. maddeye göre tarh zamanaşımı, vergiyi doğuran olayın meydana geldiği yılı izleyen takvim yılının başından itibaren başlar.
🚨 Örnek:
2020 yılında elde edilen ticari kazanç için tarh zamanaşımı süresi 01.01.2021 tarihinde başlar ve 31.12.2025 tarihinde sona erer.
📌 3. Vergi Zamanaşımı Süresinin Durması
📌 Vergi zamanaşımı süresinin durması, belirli durumlarda zamanaşımı süresinin işlemeye ara vermesi anlamına gelir.
✔ Duran süre, neden ortadan kalktıktan sonra kaldığı yerden işlemeye devam eder.
| Durma Sebepleri | Açıklama |
|---|---|
| Mücbir Sebep (VUK 15. madde) | Yangın, deprem, savaş gibi olağanüstü durumlarda süreler durur. |
| İhtilaf Durumu (Dava Süreci) | Vergi mahkemesi, Danıştay gibi yargı organlarında dava açıldığında sürecin sonuna kadar zamanaşımı durur. |
🚨 Örnek:
Bir mükellef, 2024 yılında deprem bölgesinde bulunduğu için mücbir sebep hali ilan edilirse, zamanaşımı süresi durur.
📌 4. Vergi Zamanaşımı Süresinin Kesilmesi
📌 Vergi zamanaşımı süresinin kesilmesi, zamanaşımı süresinin sıfırlanarak yeniden başlaması anlamına gelir.
✔ Vergi Usul Kanunu (VUK) 114. madde uyarınca kesilme sebepleri şunlardır:
| Kesilme Sebepleri | Açıklama |
|---|---|
| İhbarnamenin Tebliği | Verginin tahakkuk ettirilmesine yönelik ihbarname mükellefe tebliğ edilirse zamanaşımı kesilir ve 5 yıl baştan başlar. |
| Ödeme | Vergi borcunun kısmen veya tamamen ödenmesi zamanaşımını keser. |
| Haciz Uygulanması | Borçlu mükellef hakkında yapılan haciz işlemi zamanaşımını keser ve süre yeniden başlar. |
| İhtiyati Tahakkuk/Tahsilat | Vergi dairesi tarafından ihtiyati tahakkuk veya tahsil işlemi yapılırsa zamanaşımı kesilir. |
| Vergi İncelemesi | Vergi incelemesine başlanıp tutanak tutulursa zamanaşımı kesilir. |
🚨 Örnek:
Mükellefe 2024 yılında haciz uygulandığında, tahsil zamanaşımı süresi sıfırlanır ve yeniden 5 yıl başlar.
📌 5. Zamanaşımı Süresinin Durması ile Kesilmesi Arasındaki Farklar
| Kıyas | Durma | Kesilme |
|---|---|---|
| Tanım | Süre geçici olarak durur, sonra kaldığı yerden devam eder. | Süre sıfırlanır, yeni baştan başlar. |
| Süre | Duran süre sonradan eklenir. | Yeni bir 5 yıllık süre başlar. |
| Sebep | Mücbir sebep, dava süreci. | Ödeme, haciz, ihbarname, inceleme gibi işlemler. |
📌 6. Zamanaşımı Süresinin Dolması Sonucunda Ne Olur?
📌 Zamanaşımı süresi dolduğunda;
✔ Tarh zamanaşımı süresi dolduğunda vergi dairesi artık ilgili vergiyi tarh edemez (hesaplayıp isteme yetkisi sona erer).
✔ Tahsil zamanaşımı süresi dolduğunda vergi borcu silinir ve devlet alacağını tahsil edemez.
🚨 Örnek:
2018 yılına ait gelir vergisi için vergi dairesi 2024 yılında tarhiyat yapamaz. Aynı şekilde 2018 yılında tarh edilen vergi borcu, 2023 yılı sonunda tahsil edilmezse tahsil zamanaşımına uğrar.
📌 7. Örnek Senaryo
Senaryo:
✔ Ali Bey, 2019 yılına ait KDV beyannamesini eksik vermiştir.
✔ Vergi dairesi, 2023 yılında inceleme yaparak eksik beyanda bulunduğunu tespit eder.
✔ Ali Bey’e ihbarname tebliğ edilir ve zamanaşımı süresi kesilerek yeniden 5 yıl başlar.
✔ Ali Bey, borcunu ödemezse, 2028 yılı sonuna kadar vergi tahsil edilebilir.
📌 8. Sıkça Sorulan Sorular
🔹 Vergi zamanaşımı süresi kaç yıldır?
📌 Tarh ve tahsil zamanaşımı süresi 5 yıldır.
🔹 Hangi durumlarda zamanaşımı süresi kesilir?
📌 Ödeme, ihbarname tebliği, haciz, vergi incelemesi gibi durumlarda.
🔹 Mücbir sebep halinde zamanaşımı süresi nasıl işler?
📌 Mücbir sebep devam ettiği sürece zamanaşımı durur, sebep ortadan kalkınca işlemeye devam eder.
🔹 Zamanaşımı dolduğunda vergi borcum silinir mi?
📌 Evet, tahsil zamanaşımı dolduğunda vergi borcu silinir.
🔹 Vergi incelemesi sırasında zamanaşımı süresi kesilir mi?
📌 Evet, inceleme sırasında tutanak tutulursa zamanaşımı kesilir ve yeniden 5 yıl başlar.
Bir yanıt yazın