📌 Giriş
İş hukuku kapsamında hem işçi hem de işveren için iş sözleşmesinin feshedilmesi belirli kurallara tabidir. İşveren veya işçi, iş sözleşmesini feshetmeden önce karşı tarafa belirli bir süre önceden haber vermek zorundadır. Bu sürelere “ihbar süresi”, sürelere uyulmazsa ödenmesi gereken bedellere ise “ihbar tazminatı” denir.
📌 4857 sayılı İş Kanunu madde 17, ihbar süresi ve ihbar tazminatına ilişkin düzenlemeleri içermektedir.
Bu makalede, ihbar tazminatının hukuki dayanakları, işçi ve işveren açısından ihbar süreleri, kimlerin ihbar tazminatı alabileceği, işverenin ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü ve ihbar tazminatı ödenmezse işçilerin başvurabileceği hukuki yollar detaylı olarak ele alınacaktır.
📌 İhbar Tazminatı Nedir? Hukuki Dayanakları
📌 İhbar tazminatı, iş sözleşmesini fesheden tarafın, diğer tarafa haber vermeden işten ayrılması veya işten çıkarması durumunda ödemesi gereken tazminattır.
✔ 4857 sayılı İş Kanunu madde 17, ihbar süresi ve ihbar tazminatı hesaplamalarını düzenler.
✔ Türk Borçlar Kanunu madde 438, belirsiz süreli iş sözleşmelerinde fesih bildirimi süresine uyulmasını zorunlu kılar.
✔ İş Mahkemeleri Kanunu, ihbar tazminatı davalarının açılabileceği süreci belirler.
📌 Örnek: Bir işveren, işçiyi aniden işten çıkarırsa ve ihbar süresine uymazsa, işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
📌 Önemli Not: İhbar tazminatı, iş sözleşmesi belirsiz süreli olan işçiler için geçerlidir.
📌 İşçi ve İşveren Açısından İhbar Süresi Hesaplamaları
📌 İş Kanunu’na göre ihbar süresi, işçinin kıdemine göre belirlenir.
| Çalışma Süresi | İhbar Süresi |
|---|---|
| 6 aydan az | 2 hafta |
| 6 ay – 1,5 yıl | 4 hafta |
| 1,5 yıl – 3 yıl | 6 hafta |
| 3 yıldan fazla | 8 hafta |
✔ 1️⃣ İşçi İşten Çıkmak İsterse
- İşçi, işten ayrılmadan önce yukarıdaki ihbar sürelerine uymalıdır.
- Aksi takdirde işverene ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
✔ 2️⃣ İşveren İşçiyi İşten Çıkarmak İsterse
- İşveren, işçiyi çıkarmadan önce yukarıdaki ihbar süresi kadar önceden bildirim yapmalıdır.
- Bildirim yapılmazsa, işçiye ihbar süresi kadar maaş tutarında ihbar tazminatı ödenmelidir.
📌 Örnek: 1 yıl çalışan bir işçi, istifa ederken 4 hafta önceden haber vermelidir. Bildirim yapmadan ayrılırsa, işverene 4 haftalık maaşı kadar ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
📌 Önemli Not: İhbar süresi içinde işçi günde 2 saat iş arama izni kullanabilir.
📌 İhbar Tazminatı Kimler İçin Geçerlidir?
📌 İhbar tazminatı, belirli şartları taşıyan işçiler için uygulanmaktadır.
✔ 1️⃣ Belirsiz Süreli İş Sözleşmesi ile Çalışanlar
- İhbar tazminatı hakkı sadece belirsiz süreli iş sözleşmeleri için geçerlidir.
✔ 2️⃣ İstifa Eden İşçiler
- İşçi, ihbar süresine uymadan ayrılırsa işverene ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
✔ 3️⃣ İşveren Tarafından İşten Çıkarılan İşçiler
- İşveren, ihbar süresine uymazsa işçiye ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
✔ 4️⃣ Haklı Nedenle Fesihte İhbar Tazminatı Ödenmez
- İşçi veya işveren haklı nedenle iş sözleşmesini feshederse, ihbar tazminatı hakkı doğmaz.
📌 Örnek: Bir işçi, 2 yıl çalıştıktan sonra aniden istifa ederse, işverene 6 haftalık maaşı kadar ihbar tazminatı ödemek zorunda kalır.
📌 Önemli Not: Haklı nedenle fesihlerde ihbar tazminatı ödenmez. Örneğin, işçi maaşını alamadığı için işten ayrılırsa ihbar tazminatı ödemez.
📌 İşverenin İhbar Tazminatı Ödeme Yükümlülüğü
📌 İşveren, işçiyi ihbar süresine uymadan işten çıkarırsa, ihbar tazminatı ödemek zorundadır.
✔ 1️⃣ İhbar Süresi İçinde Çalıştırmak veya Ücretini Ödemek
- İşveren, işçiyi ihbar süresi boyunca çalıştırmalı veya bu sürenin ücretini peşin ödemelidir.
✔ 2️⃣ İş Arama İzni Vermek
- İşçi, ihbar süresi boyunca günde 2 saat iş arama izni kullanabilir.
✔ 3️⃣ Tazminat Hesaplamasını Brüt Üzerinden Yapmak
- İhbar tazminatı, brüt maaş üzerinden hesaplanarak işçiye ödenmelidir.
📌 Örnek: Bir işveren, işçisini aniden işten çıkarırsa, işçiye 8 haftalık ihbar tazminatı ödemek zorunda kalabilir.
📌 Önemli Not: İhbar tazminatı gelir vergisi ve damga vergisine tabidir.
📌 İhbar Tazminatı Ödenmezse İşçilerin Başvurabileceği Hukuki Yollar
📌 İhbar tazminatı ödenmezse, işçi hukuki yollara başvurabilir.
✔ 1️⃣ Arabuluculuk Başvurusu
- İşçi, iş mahkemesine gitmeden önce arabuluculuğa başvurmalıdır.
✔ 2️⃣ İş Mahkemesinde İhbar Tazminatı Davası Açma
- İşçi, işten çıkarıldığı tarihten itibaren 5 yıl içinde ihbar tazminatı davası açabilir.
✔ 3️⃣ İşçinin Haklı Fesih ile Kıdem Tazminatı Talep Etmesi
- İşçi, haklı nedenle iş sözleşmesini feshederse kıdem tazminatı talep edebilir.
📌 Örnek: İşten çıkarılan bir işçi, ihbar tazminatını alamazsa, iş mahkemesine başvurabilir ve işvereni dava edebilir.
📌 Önemli Not: İhbar tazminatına ek olarak, işçi diğer işçilik alacaklarını da talep edebilir.
Bir yanıt yazın