Kira sözleşmeleri yalnızca kira bedelinin belirlenmesiyle sınırlı olmayan, tarafların hak ve yükümlülüklerini ayrıntılı olarak düzenleyen sözleşmelerdir. Kiracının sözleşme sonunda kiralananı hangi şartlarda teslim edeceği, en çok uyuşmazlık yaşanan konulardan biridir. Bunların başında da kiralananın boyalı mı bırakılacağı sorusu gelir. Bu yazıda, kiracının taşınmazı nasıl teslim etmesi gerektiği, boyama yükümlülüğünün olup olmadığı ve tarafların hukuki hakları detaylı biçimde açıklanacaktır.
Kiracı Kiralananı Nasıl Teslim Etmek Zorundadır?
Türk Borçlar Kanunu’na göre kiracı, sözleşme sonunda taşınmazı aldığı gibi, özenle kullanılmış ve kiraya verene zarar vermeyecek şekilde geri vermekle yükümlüdür. Bu kuralın özü, kiralananı “teslim edildiği hâle benzer şekilde” iade etmektir. Ancak burada önemli olan detay, kiralananın zamanla uğrayacağı normal yıpranma (mutat kullanım) ile zarar arasındaki farktır.
Kiralananın Boyanarak Teslim Edilmesi Zorunlu mu?
Kiralananın boyalı teslim edilmesi konusu, tek başına Borçlar Kanunu’nda açıkça belirtilmiş değildir. Ancak uygulamada şu kriterler değerlendirilir:
- Sözleşmede Açık Hüküm Varsa:
Eğer kira sözleşmesinde “kiralanan boyalı teslim alınmış olup, aynı şekilde boyalı teslim edilecektir” gibi açık bir hüküm varsa, bu hüküm geçerlidir ve kiracı boyama yükümlülüğü altındadır. - Sözleşmede Hüküm Yoksa:
Bu durumda taşınmazın kullanım süresi, boya durumunun ne derece yıprandığı ve mutat kullanımı aşıp aşmadığına bakılır. Kiralanan kısa süreli kullanılmışsa ve ciddi kirlenme ya da hasar varsa, kiracının boyama yapması beklenebilir. - Normal Kullanımın Ötesinde Kirlenme Varsa:
Duvarlarda ciddi lekelenme, yazı, sigara isi gibi durumlar varsa, kiracı boyama masrafından sorumlu tutulabilir.
Mutat Kullanım Nedir ve Nasıl Değerlendirilir?
Mutat kullanım; bir eşyadan, taşınmazdan veya duvardan olağan şekilde faydalanılması sonucunda ortaya çıkan aşınma, solma ve bozulmaları kapsar. Örneğin:
- Duvar boyasında zamanla solma
- Az miktarda toz ve kir
- Güneş ışığı nedeniyle renk değişimi
Bu durumlar mutat kabul edilir ve kiracının boyama zorunluluğu doğmaz.
Ancak:
- Kalem veya boya ile yazılmış yazılar
- Duvarların delik deşik edilmesi
- Sigara dumanı nedeniyle duvarların sararması
- Yüzeye zarar verecek şekilde yapıştırıcı veya çivi kullanımı
gibi durumlar kusurlu kullanım olarak değerlendirilir.
Kiraya Veren Boyasız Teslim Nedeniyle Tazminat Talep Edebilir mi?
Kiraya veren, eğer taşınmazı teslim aldığı hâle benzer şekilde geri alamazsa ve bu durumu kanıtlayabiliyorsa, boyama masrafını tazminat olarak talep edebilir. Bu durumda:
- Hasar tespit tutanağı
- Tahliye sırasında fotoğraflar
- Gider faturaları
mahkemeye delil olarak sunulabilir. Özellikle teslim-tesellüm tutanağı ile taşınmazın durumu belgelendirilmişse, ispat kolaylaşır.
Teslim-Tesellüm Tutanağının Önemi
Kiralananın girişte ve çıkışta durumu detaylı şekilde yazılı olarak belgelendirilmelidir. Bu tutanak sayesinde:
- Kiracının hangi durumda teslim aldığı,
- Hangi zararın kendi kullanımından kaynaklandığı,
- Hangi hasarların yeni olduğu
açıkça tespit edilebilir. Böylece gereksiz hukuki uyuşmazlıkların önüne geçilir.
Boyama Zorunluluğu Olmayan Durumlar
| Durum | Boyama Zorunluluğu Var mı? |
|---|---|
| Duvar boyası solmuş ama zarar yok | Hayır |
| 5 yıldır kullanılan evde duvar kirlenmiş | Genellikle hayır |
| Kısa süreli kullanımda duvarda lekeler var | Evet, olabilir |
| Sözleşmede boyalı iade şartı yok | Hakim takdirine göre değişir |
| Duvarlar çizilmiş ve deliklerle dolu | Evet |
İşyeri Kiralarında Durum Değişir mi?
İşyeri kiralarında da genel ilkeler geçerlidir. Ancak özellikle vitrin, tabela, duvarlarda yapılan değişiklikler, marka logoları gibi özel kullanımlar söz konusuysa, işyerinin eski hâline getirilmesi gerekebilir. Boya dahil birçok masraf, kiracıya ait sayılabilir.
Kiracının Boyama Yapmadan Çıkması Halinde Ne Olur?
Eğer kiracı taşınmazı boyamadan teslim etmişse, fakat bu durum sözleşmeye veya kullanım şekline aykırıysa, kiraya veren;
- Depozitodan masraf kesebilir
- Tazminat davası açabilir
- Tahliye sonrası boyayı yaptırıp faturasını kiracıya rücu edebilir
Ancak bu hakların kullanılabilmesi için somut delil şarttır.
Sonuç
Kiralananın boyalı teslim edilip edilmeyeceği, sözleşmedeki hükümlere, kullanım süresine ve taşınmazın mevcut durumuna göre değerlendirilmelidir. Kiracı, kiralananı aldığı gibi teslim etmekle yükümlüdür ancak bu yükümlülük mutat kullanımı aşan hasarlar için geçerlidir. Kiraya veren ise teslim anındaki durumu ispatlayarak gerekli tazminat taleplerinde bulunabilir. Uyuşmazlık yaşanmaması için sözleşmeye bu konuda açık hüküm koymak ve teslim anını tutanakla belgelemek büyük önem taşır.
Konuya ilişkin daha detaylı bilgiye buradan ulaşabilirsiniz.
Bir yanıt yazın