Kira sözleşmelerinde, kiraya verenin olası zararlarını teminat altına almak amacıyla depozito veya diğer adıyla güvence bedeli alınmaktadır. Bu makalede, depozitonun tanımı, yasal dayanağı, miktarı, saklanma şekli ve iade süreçleri detaylı olarak ele alınacaktır.
Depozitonun Tanımı ve Yasal Dayanağı
Depozito, kiracının kira süresi boyunca kiralanan taşınmaza verebileceği zararları, ödenmemiş kira bedellerini veya diğer yükümlülüklerini teminat altına almak amacıyla kiraya verene verdiği bir güvencedir. Türk Borçlar Kanunu’nun 342. maddesi, konut ve çatılı işyeri kiralarında depozito uygulamasını düzenlemektedir.
Depozito Miktarı ve Üst Sınırı
Kanuna göre, konut ve çatılı işyeri kiralarında kararlaştırılan depozito bedeli, üç aylık kira bedelini aşamaz. Örneğin, aylık kira bedeli 3.000 TL olan bir konut için alınabilecek en yüksek depozito tutarı 9.000 TL’dir. Bu düzenleme, kiracıların aşırı yük altına girmesini engellemeyi amaçlamaktadır.
Depozitonun Saklanma Şekli
Depozito bedelinin nasıl muhafaza edileceği de kanunda belirtilmiştir. Eğer depozito para veya kıymetli evrak şeklinde verilmişse, kiracı bu bedeli kiraya verenin onayı olmaksızın çekilememek üzere vadeli bir tasarruf hesabına yatırmalıdır. Kıymetli evrak ise bir bankaya depo edilmelidir. Bu hesap veya depo, her iki tarafın rızası olmadan veya kesinleşmiş bir icra takibi ya da mahkeme kararı bulunmadan çekilemez. Bu düzenleme, depozitonun güvenli bir şekilde saklanmasını ve her iki tarafın da haklarının korunmasını sağlar.
Depozitonun İadesi
Kira sözleşmesinin sona ermesi ve kiracının taşınmazı sözleşmeye uygun şekilde teslim etmesi durumunda, depozitonun iadesi gündeme gelir. Kiraya veren, kira sözleşmesinin sona ermesini izleyen üç ay içinde kiracıya karşı kira sözleşmesiyle ilgili bir dava açtığını veya icra takibine giriştiğini bankaya yazılı olarak bildirmezse, banka kiracının talebi üzerine depozito bedelini iade etmekle yükümlüdür. Eğer kiraya veren, kiracının taşınmaza zarar verdiğini veya başka bir alacağının olduğunu iddia ediyorsa, bu iddiasını yasal yollarla kanıtlamalıdır. Aksi takdirde, depozito bedelini iade etmek zorundadır.
Depozitonun Kiradan Mahsup Edilmesi
Uygulamada, bazı kiracılar son kira bedellerini ödemeyerek bu tutarı depozitodan mahsup etmeyi talep edebilirler. Ancak Yargıtay kararlarına göre, kira sözleşmesi devam ettiği sürece kiracının depozitoyu kira bedeline mahsup etmesi hukuka aykırıdır. Kiracı, kira süresi boyunca tüm kira bedellerini ödemekle yükümlüdür. Depozito, ancak sözleşme sona erdikten sonra ve kiracının tüm yükümlülüklerini yerine getirmesi durumunda iade edilmelidir.
Örnek Senaryo
Senaryo:
Ayşe Hanım, aylık 4.000 TL bedelle bir daire kiralamış ve sözleşme gereği 8.000 TL depozito ödemiştir. Kira sözleşmesi sona erdiğinde, Ayşe Hanım daireyi sözleşmeye uygun şekilde teslim etmiştir. Kiraya veren, üç ay içinde herhangi bir yasal işlem başlatmadığından, Ayşe Hanım bankaya başvurarak depozito bedelini faizleriyle birlikte geri almıştır.
Yaklaşık Maliyetler
| İşlem Türü | Yaklaşık Maliyet (TL) |
|---|---|
| Kira Depozitosu (3 aylık kira bedeli) | 9.000 – 30.000 |
| İade Talebi İçin Hukuki Destek | 5.000 – 15.000 |
| İcra Takibi Başlatma | 3.000 – 10.000 |
Not: Maliyetler, taşınmazın bulunduğu bölge ve avukatın deneyimine göre değişiklik gösterebilir.
Hukuki Danışmanlık Almanın Önemi
Depozito konusuyla ilgili yaşanabilecek uyuşmazlıklarda, her iki tarafın da haklarını koruyabilmesi için hukuki danışmanlık almak önemlidir. Özellikle depozitonun iadesi, kesintiler veya mahsup işlemleri konusunda uzman bir avukattan destek almak, olası hak kayıplarının önüne geçecektir.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
1. Depozito en fazla ne kadar olabilir?
Konut ve çatılı işyeri kiralarında depozito bedeli, en fazla üç aylık kira bedeli kadar olabilir.
2. Depozito nasıl saklanmalıdır?
Depozito, kiracının ve kiraya verenin onayı olmaksızın çekilememek üzere vadeli bir tasarruf hesabına yatırılmalı veya kıymetli evrak ise bir bankaya depo edilmelidir.
3. Depozito kiradan mahsup edilebilir mi?
Hayır, kira sözleşmesi devam ettiği sürece depozito kira bedeline mahsup edilemez. Kiracı, tüm kira bedellerini ödemekle yükümlüdür.
4. Depozito ne zaman iade edilir?
Kira sözleşmesinin sona ermesi ve taşınmazın zarar verilmeden teslim edilmesi halinde, kiraya veren üç ay içinde hukuki işlem başlatmazsa, depozito iade edilir.
Bir yanıt yazın