İntifa Hakkı – Taşınmazlarda Kullanım ve Yararlanma Yetkisi

Mülkiyet hakkının alt dallarından biri olan intifa hakkı, sahibine bir maldan tam olarak yararlanma imkânı tanıyan ancak mülkiyeti devretmeyen önemli bir ayni haktır. Türk Medeni Kanunu’nda ayrıntılı olarak düzenlenen bu hak, özellikle yaşam boyu oturma, gelir elde etme ya da malvarlığını koruma amacıyla sıklıkla kullanılır.

Peki intifa hakkı nedir, nasıl kurulur, kimlere verilir, nasıl sona erer? Bu yazıda “intifa hakkı” ile ilgili merak edilen her şeyi ayrıntılı olarak ele alıyoruz.

İntifa Hakkı Nedir?

İntifa hakkı, bir taşınır veya taşınmaz malın mülkiyet hakkı başka kişide kalmak kaydıyla, başkasına kullanma ve ondan yararlanma hakkı veren sınırlı ayni bir haktır.

Türk Medeni Kanunu m.794:
“Bir eşya üzerinde intifa hakkı sahibi, o eşyayı kullanabilir ve ondan yararlanabilir.”

İntifa Hakkının Özellikleri

Kullanım ve yararlanma hakkı verir ama satma veya devretme yetkisi vermez.
Mülkiyet hakkı sahibinde kalır.
Kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır (devredilemez, mirasçılara geçmez).
Süreli ya da süresiz olabilir (genellikle süresiz ve hayat boyu verilir).
Tapu siciline tescil edilmelidir.

İntifa Hakkı Nasıl Kurulur?

İntifa hakkı kurulabilmesi için:

Noter huzurunda düzenlenmiş bir sözleşme gerekir.
Sözleşmeye dayanarak tapu müdürlüğünde tescil işlemi yapılmalıdır.
Tapu kütüğünde, taşınmazın ilgili hanesine “intifa hakkı lehtarı” olarak yazılır.

İntifa Hakkı Hangi Mallar Üzerinde Kurulabilir?

Taşınmazlar (arsa, konut, tarla, işyeri)
Taşınırlar (araç, makine vb.)
Haklar (şirket hissesi, patent hakkı gibi)

Ancak uygulamada en sık taşınmazlar üzerinde kurulur.

İntifa Hakkı Kimler Tarafından ve Kimlere Verilebilir?

Gerçek kişiler ve tüzel kişiler intifa hakkı sahibi olabilir.
Örneğin:
- Anne-babaya ölene kadar evde oturma hakkı tanınması
- Vakıf veya derneğe bir taşınmazdan gelir sağlama yetkisi verilmesi

İntifa Hakkı ile Oturma Hakkı (Sükna) Arasındaki Fark

Özellik	İntifa Hakkı	Oturma Hakkı (Sükna)
Kullanım	Kullanma + gelir elde etme	Sadece oturma
Devredilebilirlik	Devredilemez	Devredilemez
Kapsam	Kapsamlı	Sınırlı
Mal çeşidi	Taşınmaz, taşınır, haklar	Sadece taşınmazlarda

İntifa Hakkı Sahibinin Hak ve Yükümlülükleri

Hakları

Taşınmazı kullanabilir
Taşınmazdan kira veya gelir elde edebilir
Gerekirse başkasına kiraya verebilir

Yükümlülükleri

Taşınmazı özenle kullanmak
Gerekli bakım ve onarımları yapmak
Vergi, aidat ve benzeri yükümlülükleri yerine getirmek

İntifa Hakkı Nasıl Sona Erer?

1. Sürenin Dolması

Belirli bir süre için kurulmuşsa, süre sonunda kendiliğinden sona erer.

2. İntifa Sahibinin Ölümü

Gerçek kişilerde ölümle sona erer, tüzel kişilerde tüzel kişiliğin sona ermesi gerekir.

3. Feragat

İntifa hakkı sahibi yazılı olarak hakkından vazgeçebilir.

4. Mahkeme Kararı ile

Taşınmazın kamulaştırılması, yıkımı, kullanılmaz hale gelmesi gibi nedenlerle mahkemece kaldırılabilir.

5. Tapudan Silinme

Hakkın sona ermesiyle birlikte tapu müdürlüğünden terkin işlemi yapılır.

İntifa Hakkı Kapsamında Dikkat Edilmesi Gerekenler

Tapuda intifa hakkı varsa taşınmaz satılsa bile intifa sahibi hakkını korur.
Mülk sahibi taşınmaz üzerinde intifa hakkını kaldırmadan tam tasarrufta bulunamaz.
Kiracılar, intifa sahibi ile sözleşme yapmalıdır.
Veraset ve intikal işlemlerinde intifa hakkı devredilemez, mirasçılara geçmez.

İntifa Hakkı ile İlgili Yargıtay Kararları

Yargıtay’a göre:

İntifa hakkı, mülkiyeti devretmeden gelir hakkı sağlamanın en güvenli yollarından biridir.
Taşınmaz üzerindeki tüm tasarruf işlemlerinde intifa sahibi öncelikli hak sahibidir.
Satın alan 3. kişiler, intifa hakkına rağmen kullanma hakkına sahip değildir.

İntifa Hakkı Örneği (Tapu Şerhi)

“Bu taşınmazın kullanım ve yararlanma hakkı, 01.01.2030 tarihine kadar … T.C. Kimlik No: … olan … adına intifa hakkı olarak tesis edilmiştir.”

İntifa Hakkı Vergi ve Harçlar

Kuruluşunda tapu harcı ödenir (binde 4.55)
Kira gelirleri varsa vergi beyanı yapılır.
Satış söz konusuysa, değer artış kazancı hesaplanabilir.

Sonuç: İntifa Hakkı, Mülkiyetin Kullanımını Ayıran Güçlü Bir Araçtır

İntifa hakkı, taşınmazın mülkiyeti başkasında kalmak kaydıyla, kullanım ve gelir elde etme hakkını devretmenin en yasal ve güvenli yoludur. Özellikle miras düzenlemeleri, aile içi kullanım hakları ve yatırım amaçlı tasarruflar için sıkça tercih edilir. Ancak bu hakkın doğuracağı sonuçlar iyi analiz edilmeli, tapu işlemleri ve sözleşmeler uzman kişilerle yürütülmelidir.