Giriş: Alt İşveren-Asıl İşveren Kavramı Nedir?

Alt işveren ve asıl işveren tanımları

Alt işveren, bir işverenin başka bir işverene ait olan bazı işlerin gerçekleştirilmesi için sözleşme yaparak
belirli bir işin bir bölümünü üstlendiği kişi ya da kurumdur. Asıl işveren ise, işin tamamını üstlenen ve alt
işverene devreden kişidir. Bu iki kavram iş hukuku çerçevesinde önemli sınıflamalardır.

Bu rehberin amacı ve kapsamı

Bu rehber, iş hukuku kapsamında alt işveren ve asıl işveren arasındaki ilişkinin düzenlenme biçimini, bu
ilişkinin yasal dayanaklarını ve uygulamada dikkat edilmesi gereken noktaları ele almaktadır.

İş hukuku çerçevesinde ilişkilerin önemi

İş hukuku çerçevesinde alt işveren ve asıl işveren ilişkisi, iş güvencesi, iş kazası ve meslek hastalıkları
gibi konuların çözümünde önemli bir rol oynamaktadır. İşçilerin haklarının korunması ve işverenin
sorumluluklarının belirlenmesi açısından bu ilişkilerin doğru yönetilmesi gerekmektedir.

Yasal Temel: Alt İşveren-Asıl İşveren İlişkisi 4857 Sayılı İş Kanunu’na Göre

4857 sayılı İş Kanunu’nda konuya ilişkin hükümler

4857 sayılı İş Kanunu, alt işveren ve asıl işveren ilişkisini düzenleyen çeşitli hükümler barındırmaktadır.
İşverenler, alt işverenlik ilişkilerini kanunun belirlediği sınırlar içerisinde yürütmekle yükümlüdür. Özellikle
işçilik alacaklarının ödenmesi ve iş kazası durumunda sorumluluğun belirlenmesi konularında kanuni hükümler
rehber niteliğindedir.

Yargıtay kararları ve içtihatlar ışığında değerlendirme

Alt işveren asıl işveren ilişkileriyle ilgili Yargıtay kararları, bu tür ilişkilerin nasıl yürütüleceğine dair
önemli ipuçları sağlamaktadır. Muvzaa durumu ve işverenin sorumluluğu gibi konular, Yargıtay içtihatlarında sıkça
ele alınmaktadır.

Alt işverenlik yönetmeliği

Alt işveren ilişkilerini düzenleyen alt işverenlik yönetmeliği, uygulamadaki gereklilikler ve yükümlülükler
hakkında detaylı hükümler içermektedir. Yönetmelik, işverenlerin yükümlülüklerini açık bir şekilde belirtir ve
iş kazası halinde sorumluluk gibi konuların nasıl ele alınacağını detaylandırır.

Alt İşverenlik Sistemi Nasıl Kurulur?

Geçerli ve geçersiz alt işverenlik ilişkisi koşulları

Geçerli bir alt işverenlik ilişkisi kurmak için belirli usul ve şartların yerine getirilmesi gerekmektedir.
Asıl işin bir bölümü, teknolojik veya uzmanlık gerektiren işler alt işverene devredilebilir. Ancak, asıl işin
bütüncül yapısını bozacak devirler veya muvazaalı durumlar geçersizlik sebebidir.

Muvazaalı alt işverenlik ilişkisi: Tanımı ve sonuçları

Muvazaa, asıl işverenin sorumluluklarından kaçmak için kağıt üzerinde işlenen sahte bir ilişkiyi ifade eder.
Böyle bir durum tespit edilirse, her iki işveren de işçi alacaklarından müştereken sorumlu olur.

Geçici iş ilişkisi ile alt işverenlik arasındaki farklar

Geçici iş ilişkisi, iş gücü dalgalanmalarında ihtiyaç duyulan belirli süreli iş görme ilişkisini kapsarken,
alt işverenlik, asıl işlerin bir bölümünün taşeron işçi kullanılarak yapılmasıdır. Her iki ilişki türü
arasındaki farkların doğru anlaşılması, işveren ve işçi haklarının korunması açısından önemlidir.

Sorumluluklar: Asıl İşverenin ve Alt İşverenin Yükümlülükleri

İşçilik alacaklarından sorumluluk

Asıl ve alt işveren işçilik alacaklarından müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bu, işçilerin maaş, kıdem ve
ihbar tazminatı gibi alacaklarının zamanında ve eksiksiz ödenmesini sağlamak amacıyla düzenlenmiştir.

İş kazası ve meslek hastalığında sorumluluk

İş kazası ya da meslek hastalığı meydana geldiğinde, asıl ve alt işverenler, iş sağlığı ve güvenliği
önlemlerinin alınmamasından dolayı doğabilecek zararlardan birlikte sorumludur.

Sosyal güvenlik yükümlülükleri

Sosyal güvenlik primlerinin ödenmesi, çalışanlar için sağlanan sigorta kapsamı gibi yükümlülükler hem asıl
işverenin hem de alt işverenin sorumluluğundadır. Sosyal güvenlik kurumları bu konuda gereken denetimleri
yaparak, yükümlülüklerin yerine getirilmesini sağlar.

Toplu iş sözleşmeleri ve teşmil uygulamaları

Alt işveren işyerlerinde çalışan taşeron işçiler, ilgili sektörde bulunan toplu iş sözleşmelerinden faydalanma
hakkına sahiptir. Teşmil uygulamaları ile işçilerin toplu sözleşmelere dahil edilmesi sağlanabilir.

Taşeron İşçilerin Hakları ve Yasal Güvenceleri

Ücret, kıdem ve ihbar tazminatı hakları

Taşeron işçiler, asıl işverenin işyerinde çalıştıkları sürede oluşan kıdemleri ve çalışmaları karşılığında hak
ettikleri ücret ve diğer tazminatlar konusunda yasal güvencelere sahiptir.

Fazla mesai ve yıllık izin hakları

Taşeron işçilerin fazla mesai ücretleri ve yıllık izin hakları, yukarıdaki iş akdi ile çalıştıkları süreye göre
belirlenir ve iş hukuku çerçevesinde güvence altına alınmıştır.

Eşit işlem ilkesi ve iş güvencesi uygulamaları

Eşit işlem ilkesi, işverenin işçilere eşit koşullar sağlamasını gerektirir. Taşeron işçiler de bu ilke kapsamında
iş güvencesine sahiptir ve haksız işten çıkarmalar karşısında korunmaktadır.

Muvazaa Durumunda Karşılaşılabilecek Hukuki Sonuçlar

Muvazaa nedir ve nasıl tespit edilir?

Muvazaa, asıl işverenin yükümlülüklerini gizlemek amacıyla alt işverenle sahte bir ilişki oluşturması durumudur.
Muvazaalı ilişkiler, iş mahkemesi tarafından yapılan çeşitli incelemelerle tespit edilebilir.

Muvazaalı ilişkilerde iş mahkemelerinin bakış açısı

İş mahkemeleri, muvazaalı ilişkileri tespit ettiğinde, işçilerin tazminat hakları ve diğer alacaklarının
korunması yönünde kararlar alır. Bu tür durumlar, iş hukukunun işçi lehine yorumlanmasına neden olabilir.

Sözleşmenin geçersizliği ve sonuçları

Muvazaalı olan alt işverenlik ilişkileri geçersiz sayılır ve işçi, başlangıçtan itibaren asıl işverenle çalışıyor
kabul edilir. Bu da işçi adına olumlu sonuçlar doğurabilir.

Uyuşmazlık Halinde Başvuru Yolları ve Yargı Süreci

İş mahkemesine başvuru süreci

İşçiler, alacaklarına veya haklarına kavuşamadıkları durumlarda iş mahkemesine başvurabilmektedir. İş mahkemesi
süreçleri, işçi haklarının korunması bakımından önem taşır.

Hukuki belgeler ve ispat yükümlülükleri

İş davalarında, işçilerin haklarını ispat etmeleri için belirli belgeleri sunmaları gerekmektedir.
Çalışma belgeleri, ücret bordroları ve tanık ifadeleri gibi belgeler delil olarak kullanılabilir.

Arabuluculuk zorunluluğu ve süreci

4857 sayılı İş Kanunu’nda bazı davalar için arabuluculuk zorunluluğu bulunmaktadır. Bu süreç, taraflar arasında
çözüm sağlanmasına yardımcı olmayı amaçlar.

Yargıtay içtihatlarında örnek uyuşmazlıklar

Yargıtay, iş hukuku davalarında birçok örnek karar vermiştir. Bu kararlar, gelecekteki uyuşmazlıklar için yol
gösterici niteliktedir.

Sonuç: Uygulamada Dikkat Edilmesi Gerekenler ve Öneriler

İşverenlere yönelik öneriler

İşverenler, alt işverenlik ilişkilerinin kanuna ve yönetmeliklere uygun olarak yürütülmesini sağlamalıdır.
İşçilerle yapılan sözleşmelerin geçersiz sayılmasının önüne geçilmesi için, dikkatli ve özenli olunmalıdır.

İşçilere yönelik haklar ve dikkat edilmesi gerekenler

İşçiler, haklarına sahip çıkmalı ve herhangi bir hak ihlali durumunda gerekli yasal yollara başvurmalıdır. Ücretler,
izin hakları ve tazminatlar gibi konularda bilinçli olunması, mağduriyetin önlenmesine yardım eder.

Avukat desteği ve profesyonel danışmanlık önemi

İş hukuku uzmanı bir avukattan danışmanlık hizmeti almak, karmaşık iş hukuku meselelerinin çözülmesinde ve işçilerin
haklarının savunulmasında önemli bir katkı sağlar. Profesyonel destek, uyuşmazlıkların giderilmesini
kolaylaştırabilir.

SSS: Alt İşveren-Asıl İşveren İlişkisi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

1. Alt işveren ve taşeron aynı şey midir?

Evet, taşeron terimi genellikle alt işverenin günlük dildeki karşılığı olarak kullanılır.

2. Muvazaa nasıl tespit edilir?

İş mahkemesi tarafından yapılan incelemelerde, dürüstlük kurallarına aykırı işlemler ve işin fiili yürütülme şekli
dikkate alınarak tespit edilebilir.

3. İş kazası durumunda hangi işveren sorumludur?

İş kazası durumunda hem asıl işveren hem de alt işveren birlikte sorumludur.

4. Alt işveren işçileri toplu iş sözleşmesine dahil midir?

Evet, ilgili sektörde bulunan toplu iş sözleşmelerinden faydalanabilirler.

5. İşçi muvazaa durumunda nasıl hak arayabilir?

İşçi muvazaalı bir durum tespit ederse iş mahkemesine başvurarak haklarını talep edebilir.

6. İşçilik alacakları nelerdir?

İşçilik alacakları, ücret, fazla mesai, yıllık izin ücretleri, kıdem ve ihbar tazminatlarını kapsar.

7. Geçici iş ilişkisi nedir?

Geçici iş ilişkisi, belirli bir süreliğine işgücü sağlanması durumunu ifade eder.

8. Hangi durumlarda arabuluculuk zorunludur?

İş Kanunu’nda yer alan bazı iş hukuku davalarında arabuluculuk süreci zorunludur.

9. İşveren teşmil uygulamaları yapabilir mi?

Evet, bu uygulamalarla taşeron işçilerin toplu sözleşmelere dahil edilmesi sağlanabilir.

10. Alt işverenin muvazaalı ilişkisi halinde iş sözleşmesi geçerli midir?

Hayır, muvazaalı alt işverenlik sözleşmeleri geçersiz sayılır ve işçi asıl işverenle çalışıyor kabul edilir.