İkale Sözleşmesi Nedir? İş Sözleşmesinin Anlaşmalı Feshi

1. Giriş

1.1. İkale Sözleşmesinin Tanımı

İkale sözleşmesi, işçi ile işverenin karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini sona erdirmesine yönelik bir hukuki
işlemdir. Genel anlamda, iş akdi tarafların serbest iradesi ile sözleşme şartları altında sonlandırılmaktadır.

1.2. Anlaşmalı Fesih Kavramının İş Hayatındaki Yeri

Anlaşmalı fesih, iş güvencesi ve işçi haklarının korunması bağlamında iş hukuku uygulamalarında sıkça kullanılan
bir yöntemdir. Tarafların uzlaşarak iş ilişkisini sonlandırması, iş mahkemeleri ve diğer hukuki süreçlerden
kaçınılmasına olanak tanır.

2. İkale Sözleşmesi Nedir?

2.1. İkale Ne Anlama Gelir?

İkale kelimesi, Arapça kökenli olup “bozma” veya “anlaşarak feshetme” anlamlarına gelmektedir. Bu bağlamda, ikale
sözleşmesi tarafların kendi rızası ile kurulan iş sözleşmesini bozarak ortadan kaldırmasıdır.

2.2. İş Sözleşmesinin Karşılıklı Anlaşmayla Sona Erdirilmesi

İş sözleşmesinin karşılıklı anlaşmayla sona erdirilmesi, işçi ve işvereni bağlayıcı olan sözleşme yükümlülüklerinin
karşılıklı rıza ile sonlandırılmasını ifade eder. Böylece taraflar, yasal süreçlerdeki karışıklıktan
kurtulmaktadır.

2.3. 4857 Sayılı İş Kanunu’nda İkale Sözleşmesine Dair Düzenlemeler

4857 sayılı İş Kanunu ikale sözleşmesine doğrudan yer vermemiştir. Ancak kanundan doğan bazı genel hükümler
ikale uygulamasını dolaylı olarak etkilemektedir. Bu nedenle ikale sözleşmesi yapılırken kanunun işçi haklarını
koruyan genel hükümlerine riayet edilmelidir.

3. İkale Sözleşmesinin Hukuki Niteliği

3.1. İkalenin Özel Hukuktaki Yeri

İkale, sözleşme serbestisinin bir uzantısı olup özel hukuk kapsamında değerlendirilmektedir. Bu bağlamda, iş
hukukunun genel prensipleri çerçevesinde uygulanır ve hukuk normları ile desteklenir.

3.2. Yargıtay Kararlarında İkale Sözleşmesine Yaklaşım

Yargıtay kararları, ikale sözleşmelerinin geçerlilik şartları ve şekil gereklerinin önemini vurgulamaktadır. Bir
işçinin, açık bir baskı altında olmadan, özgür iradesi ile ikale sözleşmesine imza atması gerektiği sıklıkla
belirtilmiştir.

3.3. Zorunlu Unsurlar ve Şekil Şartı

İkale sözleşmesi yasal olarak belirli unsurlar ve şekil şartlarını içermelidir. Tarafların kimliği, fesih
şartları, tazminat ve diğer maddi konular yazılı olarak detaylandırılmalıdır.

4. İkale Sözleşmesinde İşçi ve İşveren Hakları

4.1. İşçi Açısından İkale Sözleşmesinin Sonuçları

İşçi açısından ikale sözleşmesinin sonucu, işçinin gelir kaybı ile birlikte tazminat ve benzeri hakların kaybı
veya kazanımı olabilir. İşçi, sözleşme ile sağlanan avantajları ve dezavantajları dikkatlice değerlendirmelidir.

4.2. İşverenin Borç ve Yükümlülükleri

İşveren, iş akdi kapsamındaki borç ve yükümlülüklerini ikale sözleşmesi çerçevesinde adil ve yasaya uygun bir
şekilde yerine getirmek zorundadır.

4.3. Kıdem ve İhbar Tazminatı Ödemeleri

İkale sözleşmesi kapsamında kıdem ve ihbar tazminatlarının durumu önem arz eder. Genellikle bu tazminatlar, işçi
ve işveren arasında yapılan müzakereler sonucunda belirlenir.

4.4. İş Güvencesi Kapsamında Değerlendirme

İş güvencesi, ikale sözleşmesinin oluşturulması sırasında dikkate alınması gereken önemli bir unsurdur. İşçinin
iş güvencesi hakkı kapsamında korunması, yasal bir zorunluluktur.

5. İkale Sözleşmesinin Geçerlilik Şartları

5.1. Makul Yarar İlkesi Nedir?

Makul yarar ilkesi, ikale sözleşmesinin geçerli olabilmesi için işçi lehine sunulan yararın yeterli ve tatminkar
olması gerektiğini belirtir. İş sözleşmesinin sona ermesiyle işçinin mağdur olmaması sağlanmalıdır.

5.2. İkalenin İşçiye Dayatılıp Dayatılmadığı Nasıl Anlaşılır?

Bir ikale sözleşmesinin işçiye dayatılıp dayatılmadığı, tarafların özgür iradeleri ile karar aldıkları
belirlenerek anlaşılabilir. İşçinin zorlama ve baskı altında olmadığından emin olunmalıdır.

5.3. İkale Sözleşmesi Yapılırken Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

İkale sözleşmesi yapılırken tarafların hakları, yükümlülükleri ve olası sonuçlar ayrıntılı bir şekilde
değerlendirilmelidir. Her iki tarafın da rızasının bulunduğu, adil bir sözleşme yapıldığına dikkat edilmelidir.

6. İkale Sözleşmesinde Uygulama Süreci

6.1. İkale Teklifinin Sunulması

İkale süreci, işverenin veya işçinin karşılıklı olarak sözleşmeyi feshetme isteği ile başlar. Bu teklif, yazılı
şekilde ve detaylıca açıklanarak sunulmalıdır.

6.2. Sözleşmenin İmzalanması

Taraflar arasında anlaşmaya varılmasının ardından ikale sözleşmesi resmi olarak imzalanır. İmzalama işlemi,
tarafların rızalarını ve kabul ettikleri şartları belirtir.

6.3. Fesih Bildiriminin Yapılması ve Yasal Sonuçlar

İkale sözleşmesinin imzalanmasının ardından fesih bildirimleri yapılmalı ve taraflara yazılı olarak tebliğ
edilmelidir. Feshin yasal sonuçları ve yükümlülükler, sözleşme hükümlerine göre şekillenir.

7. İkale Sözleşmesinin Geçersizliği ve Yargı Süreci

7.1. Geçersiz İkale Sözleşmesinin Sonuçları

Geçersiz bir ikale sözleşmesi, işçi ve işveren açısından önemli hukuki sonuçlar doğurabilir. Böyle bir durum,
iş ilişkisinin devamı veya tazminat taleplerine yol açabilir.

7.2. İş Mahkemelerinde İkale Sözleşmeleriyle İlgili Davalar

İkale sözleşmelerine ilişkin uyuşmazlıklar, iş mahkemelerinde görülebilir. Mahkemeler, sözleşmenin geçerliliği
ve içeriği üzerinde değerlendirme yapar.

7.3. İşçi Haklarını Nasıl Arayabilir?

Hakları ihlal edilen işçiler, iş mahkemelerine başvurarak ikale sözleşmesi veya diğer iş ilişkisinden doğan
haklarını arayabilir. Bu süreçte hukuki danışmanlık almak faydalı olabilir.

8. İkale Sözleşmesi Örneği ve Pratik Bilgiler

8.1. Standart İkale Sözleşmesi Örneği

İkale sözleşmesi, taraflar arasında karşılıklı rıza ile fesih şartlarını belirten resmi bir belgedir. Örnek
sözleşmeler, avukatlar veya hukuki danışmanlık firmaları aracılığıyla temin edilebilir.

8.2. Sık Yapılan Hatalar ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

İkale sözleşmesinde yapılan hatalar, geçersizlik veya uyuşmazlıklara yol açabilir. Sözleşmenin açık,
anlaşılır ve her iki taraf için de kabul edilebilir olması önem arz eder.

8.3. Danışmanlık Alma Süreci ve Önemine Dair Öneriler

İkale sözleşmesi oluşturulurken uzman bir avukat veya hukuki danışmandan yardım almak, süreçteki hataları
minimize edebilir. Bu nedenle profesyonellerden danışmanlık alınması önerilir.

9. Sonuç

9.1. İkale Sözleşmesinin Önemi ve Doğru Şekilde Uygulanmasının Gerekliliği

İkale sözleşmesi, iş sözleşmesini karşılıklı anlaşmayla sonlandırmanın önemli ve etkili bir yöntemidir. Doğru
ve adil bir şekilde uygulanması, hem işçi hem de işveren açısından hukuki güvence sağlar.

9.2. İşçi ve İşverenin Karşılıklı Sorumluluklarına Genel Bakış

İkale sözleşmesi, işçi ve işveren arasındaki sorumlulukların dengeli bir biçimde paylaşıldığı, karşılıklı
yükümlülüklerin ve hakların korunduğu bir anlaşmadır. Tarafların bu sözleşme kapsamında eşit haklara ve
yükümlülüklere sahip olduğu unutulmamalıdır.

SSS (Sıkça Sorulan Sorular)

Soru 1: İkale sözleşmesi nedir?

Cevap: İkale sözleşmesi, işçi ve işverenin karşılıklı anlaşarak iş sözleşmesini sona erdirmelerini sağlayan bir
hukuki işlemdir.

Soru 2: İkale sözleşmesinin geçerli olması için hangi şartlar gereklidir?

Cevap: Geçerli olması için tarafların serbest iradesi ile yapılmış olması, makul yarar sağlaması, hukuka ve ahlaka
aykırı olmaması gereklidir.

Soru 3: İkale sözleşmesi ile işçinin hakları nelerdir?

Cevap: İşçi, kıdem ve ihbar tazminatları gibi yasal haklarını ikale sözleşmesi kapsamında kazanabilir ya da
kaybedebilir.

Soru 4: İkale teklifine nasıl karşılık verilmeli?

Cevap: İkale teklifine yazılı onay ya da red şeklinde karşılık verilmelidir; tarafların iradesinin net olması
gerekir.

Soru 5: İkale sözleşmesi iş mahkemelerinde iptal edilebilir mi?

Cevap: Evet, işçi haklarının ihlal edildiği düşünülüyorsa mahkemeye başvurarak iptal talebinde bulunulabilir.

Soru 6: İkale sözleşmesinin avantajları nelerdir?

Cevap: Anlaşmalı fesih, uzun ve masraflı hukuki süreçlerden kaçınılması ve tarafların uzlaşarak çözüm bulmalarını
sağlar.

Soru 7: İkale sözleşmesi hangi durumlarda yapılmaz?

Cevap: Baskı altında, serbest irade olmadan ve hukuka aykırı şekilde yapılan sözleşmeler geçerli değildir.

Soru 8: İkale sözleşmesi örneği nereden alınabilir?

Cevap: İkale sözleşmesi örnekleri avukatlar veya hukuki danışmanlık firmalarından temin edilebilir.

Soru 9: İşçi ikale sözleşmesi yapmadan işten ayrılabilir mi?

Cevap: Evet, fakat bu durumda ikale sözleşmesine göre kazanacağı haklar üzerinde mutabakata varılmadıkça
bazı haklarından vazgeçmiş olabilir.

Soru 10: İkale sözleşmesi hangi kanunla düzenlenmiştir?

Cevap: 4857 sayılı İş Kanunu doğrudan ikale sözleşmesini düzenlememiştir ancak genel hükümler çerçevesinde
uygulanmaktadır.