Anonim şirketler, şirket faaliyetlerini yürütmek ve şirketin temsilini sağlamak üzere yönetim kurulu tarafından idare edilir. Ancak bazı durumlarda şirketin yönetim kurulu görevini yerine getiremez, şirketin temsili mümkün olmaz veya şirket faaliyetleri aksamaya başlar. Böyle durumlarda şirketin faaliyetlerinin devamını sağlamak için mahkeme tarafından anonim şirkete kayyım atanabilir. Bu makalede anonim şirkete kayyım atanmasının şartları, hukuki usul, görevleri, yetkileri ve hukuki sonuçları ayrıntılı olarak ele alınacaktır.
Anonim Şirkete Kayyım Atanması Nedir?
Kayyım atanması, şirketin yönetiminin hukuki veya fiili imkânsızlık nedeniyle sürdürülememesi halinde şirketin yönetim veya temsil yetkisinin geçici olarak mahkeme tarafından atanan kişiye devredilmesidir. Kayyım, şirketi yönetme, temsil etme ve hukuki işlemleri yürütme yetkisine sahip olur.
Kayyım Atanmasının Yasal Dayanağı
Anonim şirkete kayyım atanmasının yasal dayanağı Türk Medeni Kanunu (TMK) ve Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) yer alan hükümler ile düzenlenmiştir. Özellikle TMK’nın 426 ve devamı maddelerinde kayyım atanmasının genel hükümleri, TTK’nın ilgili maddelerinde ise şirketlere ilişkin özel düzenlemeler yer almaktadır.
Kayyım Atanmasını Gerektiren Durumlar
Anonim şirkete kayyım atanması genellikle aşağıdaki hallerde söz konusu olur:
- Yönetim kurulunun oluşamaması veya işlevsiz kalması,
- Şirket organlarının hukuka veya esas sözleşmeye aykırı davranarak şirketi zarara uğratması,
- Ortaklar arasındaki anlaşmazlık nedeniyle yönetim faaliyetlerinin sürdürülememesi,
- Şirketin temsil edilmemesi nedeniyle faaliyetlerinin durma noktasına gelmesi,
- Yönetim kurulunun görevini kötüye kullanması veya görevi ihmal etmesi.
Kayyım Atanması İçin Kimler Başvurabilir?
Anonim şirkete kayyım atanması için başvuruda bulunabilecek kişiler şunlardır:
- Şirket ortakları,
- Yönetim kurulu üyeleri,
- Şirket alacaklıları,
- Ticaret sicil müdürü (bazı durumlarda re’sen başvurabilir),
- İlgili diğer kişiler ve kurumlar (örneğin şirket denetçisi).
Kayyım Atanması Başvurusu Nasıl Yapılır?
Anonim şirkete kayyım atanması için başvuru, şirketin merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesine yapılır. Başvuru dilekçesinde kayyım atanmasını gerektiren sebepler ve bunları destekleyen belgeler sunulmalıdır.
Mahkemenin Kayyım Atama Kararı
Mahkeme başvuruyu inceledikten sonra şirket faaliyetlerinin devamı için kayyım atanmasına gerek görürse, kayyım atanmasına karar verir. Mahkeme kararında kayyımın görev süresi, yetkileri ve görevlerinin sınırları açıkça belirtilir.
Kayyımın Görevleri ve Yetkileri
Kayyımın temel görev ve yetkileri şunlardır:
- Şirket faaliyetlerini yürütmek ve sürekliliği sağlamak,
- Şirketi temsil etmek ve gerekli işlemleri yapmak,
- Şirketin mali durumunu denetlemek ve yönetmek,
- Gerekli durumlarda genel kurulu toplantıya çağırmak,
- Yönetim kurulu üyelerinin seçimini sağlamak için gerekli adımları atmak.
Kayyımın Sorumluluğu
Kayyım, şirket yönetimi ve temsili sırasında görevini özenle yerine getirmekle yükümlüdür. Görevini ihmal eden veya kötüye kullanan kayyım, şirkete ve üçüncü kişilere karşı şahsen sorumlu tutulabilir.
Kayyımlık Görevinin Sona Ermesi
Kayyımlık görevi şu durumlarda sona erer:
- Mahkeme tarafından belirlenen sürenin dolması,
- Mahkemenin görev sona erdirme kararı vermesi,
- Şirket yönetim kurulunun yeniden oluşturulması ve yönetimin normal hale dönmesi,
- Kayyımın istifası veya ölümü.
Kayyım Atanmasının Hukuki Sonuçları
Kayyım atanması ile birlikte aşağıdaki hukuki sonuçlar doğar:
- Şirket yönetimi ve temsil yetkisi geçici olarak kayyıma devredilir,
- Kayyım tarafından yapılan işlemler şirket adına bağlayıcıdır,
- Şirket faaliyetlerinin sürekliliği ve menfaatleri korunmuş olur.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
- Anonim şirkete kayyım atanması ne anlama gelir?
Mahkemenin, şirketin yönetim ve temsil yetkisini geçici olarak atanan kişiye devretmesidir. - Kayyım atanması hangi durumlarda yapılır?
Yönetim kurulunun işlevsiz hale gelmesi, yönetimin mümkün olmaması veya şirketin temsil edilmemesi gibi durumlarda yapılır. - Kayyım atanması için hangi mahkemeye başvurulur?
Şirket merkezinin bulunduğu yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesine başvurulur. - Kayyımın görev süresi ne kadardır?
Mahkeme tarafından belirlenen süreyle sınırlıdır. - Kayyımın sorumluluğu nedir?
Görevini ihmal veya kötüye kullanma durumunda kişisel sorumluluğu vardır. - Kayyım atamasını kim talep edebilir?
Ortaklar, yönetim kurulu üyeleri, alacaklılar veya diğer ilgili kişiler talep edebilir. - Kayyım şirket genel kurulunu toplantıya çağırabilir mi?
Evet, kayyım genel kurulu toplantıya çağırabilir. - Kayyım atandıktan sonra şirket adına işlemleri kim yapar?
Atanan kayyım, şirket adına tüm işlemleri yapar. - Kayyım görevden nasıl alınır?
Mahkeme kararıyla veya sürenin bitimiyle görevden alınır. - Kayyımın aldığı kararlar geçerli midir?
Evet, kayyım tarafından yapılan işlemler şirket adına bağlayıcıdır.
Bir yanıt yazın